Woke betekenis

Wat betekent woke zijn? De letterlijke betekenis van woke is de verleden tijd van ‘to wake up’. Hiermee wordt aangegeven dat de persoon ‘wakker is’, alert op maatschappelijke misstanden, ongelijkheid, racisme, discriminatie en polarisatie.



Wat is woke en waar komt het vandaan? Aanhangers van de woke-beweging vragen aandacht voor maatschappelijke misstanden aan en proberen ze te stoppen. Woke zijn, of wokeness, is vooral te zien onder jongeren van gen Z. Woke dankt zijn populariteit mede aan het veelvuldige gebruik van de term door de Black Lives Matter-beweging. De beweging begon hiermee in 2014. Ook is er in 2016 een documentaire genaamd ‘Stay Woke: The Black Lives Matter Movement’ uitgebracht. Steun jij Black Lives Matter? Bekijk hier de leukste Black Lives Matter producten!

Woke betekenis

Wat betekent woke zijn? De letterlijke betekenis van woke is de verleden tijd van ‘to wake up’. Hiermee wordt aangegeven dat de persoon ‘wakker is’, alert op maatschappelijke misstanden, ongelijkheid, racisme, discriminatie en polarisatie.



Wat is woke en waar komt het vandaan? Aanhangers van de woke-beweging vragen aandacht voor maatschappelijke misstanden aan en proberen ze te stoppen. Woke zijn, of wokeness, is vooral te zien onder jongeren van gen Z. Woke dankt zijn populariteit mede aan het veelvuldige gebruik van de term door de Black Lives Matter-beweging. De beweging begon hiermee in 2014. Ook is er in 2016 een documentaire genaamd ‘Stay Woke: The Black Lives Matter Movement’ uitgebracht. Steun jij Black Lives Matter? Bekijk hier de leukste Black Lives Matter producten!

Woke betekenis

Wat betekent woke zijn? De letterlijke betekenis van woke is de verleden tijd van ‘to wake up’. Hiermee wordt aangegeven dat de persoon ‘wakker is’, alert op maatschappelijke misstanden, ongelijkheid, racisme, discriminatie en polarisatie.



Wat is woke en waar komt het vandaan? Aanhangers van de woke-beweging vragen aandacht voor maatschappelijke misstanden aan en proberen ze te stoppen. Woke zijn, of wokeness, is vooral te zien onder jongeren van gen Z. Woke dankt zijn populariteit mede aan het veelvuldige gebruik van de term door de Black Lives Matter-beweging. De beweging begon hiermee in 2014. Ook is er in 2016 een documentaire genaamd ‘Stay Woke: The Black Lives Matter Movement’ uitgebracht. Steun jij Black Lives Matter? Bekijk hier de leukste Black Lives Matter producten!

Woke betekenis

Woke staat voor ‘wakker’ zijn: alert op misstanden en problemen in de maatschappij, en het voorkomen van kwetsen van anderen (bijvoorbeeld door discriminatie of uitsluiting). Letterlijk is woke de verleden zijn van het Engelse ‘to wake up’ (wakker worden of wakker maken). Ook de uitleg dat woke is ontstaan als samenvoeging van de woorden ‘awakeness’, ‘awareness’ en ‘OK’ zien we regelmatig terug. In de huidige tijd wordt de uitdrukking gebruikt om aan te geven dat men alert is op sociale ongelijkheid, onderdrukking en racisme in de maatschappij: mensen zijn wakker geworden en zijn zich bewust van het bestaan van deze problemen, het wordt niet langer ontkend. De term woke in deze context veel gebruikt in uitingen op social media. Na het overlijden van Michael Brown (Black Lives Matter-beweging) leefde het gebruik van de term woke nog verder op. Inmiddels wordt de term ook ingezet voor andere problemen, denk hierbij aan klimaatverandering of de ridiculisering van minderheden. De ‘woke cultuur’ wordt door tegenstanders, vaak conservatieve (rechtse) politici, regelmatig gelinkt aan overdreven politieke correctheid.


woke betekenis uitgebeeld in black lives matter demonstratie
woke betekenis uitgebeeld in black lives matter demonstratie

Woke steeds discutabeler

De discussie rondom woke is in het jaar 2022 verhard, er is een steeds sterker tegengeluid te horen. Niet alleen in de maatschappij, ook in de politiek is sprake verharding en polarisatie. Waar vrijwel iedereen, vanzelfsprekend, tegen racisme is, zijn er toch steeds meer Nederlanders die vinden dat de ‘woke generatie’ veel te ver gaat met hun statements. Tegenstanders van woke zien de beweging als een gevaarlijke, extreem-linkse ideologie die overal racisme in ziet.

Woke zijn

Wellicht heb je de Netflix-serie Dear White People bekeken, dan heb je het woord woke al veelvuldig voorbij zien komen. In de serie hebben de hoofdrolspelers een ‘Woke or not woke-app’, hiermee beoordelen ze het gedrag van hun medestudenten. Woke zijn betekent dat je je bewust bent van wat er allemaal mis is in de huidige maatschappij. Hoe woke ben jij? Woke zijn begint steeds meer de norm te worden. Het gaat dan om bewustzijn over sociale ongelijkheid, racisme en discriminatie van minderheden als immigranten en leden de LHBTI-gemeenschap. In principe kan woke zijn betrekking hebben op alle maatschappelijke kwesties waar onrecht bij komt kijken. Tegenwoordig wordt de term ook vaak gebruikt met betrekking tot het klimaatprobleem. Ook in de politiek wint de woke cultuur aanhangers, denk hierbij bijvoorbeeld aan de politieke partijen Bij1 van Sylvana Simons.


Stay woke betekenis

Met de uitdrukking stay woke wordt de onophoudende alertheid op sociale ongelijkheid en (institutioneel) racisme aangeduid.

Woke in Nederland

Woke wordt sinds 2016 steeds vaker gebruikt in Nederland en is inmiddels behoorlijk mainstream geworden. Het bewustzijn van maatschappelijke problemen is groot in Nederland, denk hierbij aan de felle discussies over #MeToo, zwarte piet of het koloniale verleden van Nederland. De term lijkt sinds augustus 2019 echt te zijn ingeburgerd: er wordt steeds vaker op gezocht via zoekmachines. In de grafiek hieronder is te zien hoe de zoekterm woke zich de afgelopen jaren binnen Nederland heeft ontwikkeld.

toenemende populariteit zoekvolume google voor de betekenis van woke



Ook afleidingen van de term woke worden steeds populairder: wokeness, wokie, woke bashing, woke extremisme en wokisme zijn hier voorbeelden van. Nederlandse jongeren (millennials, Gen Z) groeien op met series en artiesten die woke zijn en hen oproepen hetzelfde te doen, het bewustzijn van allerlei vormen van onrecht neemt hierdoor steeds verder toe. Denk hierbij niet alleen aan racisme, maar ook aan feminisme, zwarte piet, het slavernijverleden en genderneutrale toiletten. Steeds vaker wordt de vraag gesteld ‘we doen dit al jaren zo, maar kán dit eigenlijk nog wel?’.

Woke generatie betekenis

Met de woke generatie worden millennials maar vooral jongeren uit generatie Z (gen Z) bedoeld. Iedereen die is geboren tussen het jaar 2000 en 2015 behoort tot gen Z. Deze generatie is opgegroeid in een tijd met terrorisme (aanslagen van 9/11 op het World Trade Center in Amerika), de grote economische crisis van 2008 en de groeiende aandacht voor maatschappelijk problemen: institutioneel racisme, structurele discriminatie en de menselijke invloed op klimaatverandering. Gen Z groeit op in een land met een zeer diverse samenleving waarin veel culturen zijn vertegenwoordigd. Ook de artiesten en idolen die deze jongeren volgen op sociale media promoten vaak ‘wokeness’: alert zijn op maatschappelijke misstanden en onrecht, inclusiviteit, en zuinig omspringen met de aarde en grondstoffen. Dit heeft uiteraard veel invloed op het gedachtegang en het gedrag jongeren van uit gen Z, daarom wordt deze generatie ook wel aangeduid als de woke generatie.


Oorsprong van de uitdrukking woke zijn

De term woke komt oorspronkelijk vanuit Amerika en wordt ook in Nederland steeds vaker gebruikt. Je komt de term woke tegenwoordig vaak tegen in memes en andere ironische of kritische maatschappelijke uitingen.

In 1860 gebruikte de 16e president van de Verenigde Staten Abraham Lincoln de term al, dat was toen als tegengeluid, tegen de verspreiding van slavernij. De term kreeg voornamelijk navolging bij progressieve jongeren. In 1938 bracht de Amerikaanse zanger Huddie Ledbetter (Lead Belly) zijn nummer ‘Scottsboro Boys’ uit. Hierin zong hij ‘best stay woke, keep their eyes open’.

Rond 1950 had de term woke vooral de betekenis van ‘bewust, of ‘goed geïnformeerd’, vooral in politieke en culturele zin. Tussen 2000 en 2010 betekende woke vooral eenvoudig ‘niet slapen’ of ‘wakker zijn’ in de letterlijke zin het van woord. Ook werd de term gedurende deze jaren gebruikt om het vermoeden van vreemdgaan van een partner te beschrijven.

In 2008 werd het nummer ‘Master Teacher’ uitgebracht door soulzangeres Erykah Badu. Tegenwoordig kun je veel nieuwe muziek, die op een of andere manier te maken heeft met het slavernijverleden, horen tijdens het Keti Koti festival. Wat is Keti Koti? Die vraag beantwoorden we graag voor je.

Master Teacher lyrics Nederlands

In het refrein zingt ze meerdere keren ‘I stay woke’:
‘Zelfs als je schatje geen geld heeft om je te ondersteunen, ik blijf woke
Zelfs als de dominee tegen je liegt en je moeder bedriegt, ik blijf woke
Ook al ga je door moeilijke tijden en streef je naar een gezond leven, ik blijf woke
Iedereen, zwart of wit, weet dat er wezens zijn in alle soorten en maten, ik blijf woke’

De term woke werd in 2014 snel groter toen de Black Lives Matter-beweging de term woke ging gebruiken na de moord op Michael Brown. De beweging gebruikte de term voornamelijk als label voor waakzaamheid op raciale en sociale ongelijkheid, woke werd langzamerhand een actieterm. Activisten waren woke en riepen anderen op ook ‘wakker te worden’. Inmiddels wordt de term ook vaak gebruikt met betrekking tot klimaatverandering, discriminatie van de LHBTI-gemeenschap, immigranten en andere minderheden in de maatschappij. Toen in 2016 de documentairefilm Stay Woke: The Black Lives Matter Movement werd uitgebracht steeg de populariteit van de term woke nog harder. Je kunt de documentaire hier bekijken.



Woke als scheldwoord, tegenstanders van de woke cultuur

Volgens sommigen is woke synoniem voor bevoorrechte, links-progressieve mensen die zich graag politiek correct voordoen. Het zorgt voor meer polarisatie in de maatschappij en de woke aanhangers zijn humorloze zeurpieten, nobele idealisten, moraalridders en watjes. Met de aanhangers zelf is niets mis, het is de medemens en de gehele maatschappij die verkeerd is: de meerderheid dient zich maar aan te passen om aan de denkbeelden van de woke aanhangers te voldoen. Tegenstanders van de woke cultuur vinden dat het compleet doorslaat: witte mensen worden direct als racist bestempeld, gewoon hetero zijn en geen homosexuele vrienden is niet langer normaal en televisieseries en -programma’s slaan door in positieve discriminatie om diversiteitsquota te behalen. Ook zou een tv-klassieker als Friends tegenwoordig niet meer gemaakt kunnen worden volgens tegenstanders van de woke cultuur: alle hoofdrolspelers zijn wit en hetero, wat te elitair zou zijn en geen goede afspiegeling van de moderne samenleving zou geven.


Cancel culture betekenis

In een cancel culture (afrekencultuur of annuleercultuur in het Nederlands) worden bedrijven of bekende mensen genegeerd of geboycot wanneer ze zich sociaal onwenselijk hebben gedragen of zich op een controversiële manier hebben uitgesproken. Meestal gaat het om uitspraken die ingaan tegen de woke cultuur. De bekende Nederlander of het bedrijf wordt vaak aan de (digitale) schandpaal genageld.

Woke betekenis Lubach (Zondag met Lubach, NPO)

Arjen Lubach is naast presentator van het bekende televisieprogramma Zondag met Lubach ook cabaretier. In zijn theatervoorstelling Arjen Lubach Live kwam hij met een satirisch nummer genaamd WOKE, waarin hij een studente die de ‘woke cultuur’ aanhangt op de hak neemt. De studente die LU BACH in het nummer op de hak neemt houdt van debatteren en polemiek. Hieronder de videoclip van het nummer WOKE een klein stukje van de tekst uit het nummer van Arjen Lubach:

Woke Arjen Lubach lyrics

‘Want ik ben Woke, zo Woke
Ik ben wakkerder dan ooit Ik volg Twitter, dus weet precies wat er speelt
En daarom heb ik heel de wereld in groepjes verdeeld
Ja ik ben Woke, zo Woke Ik ben wakkerder dan ooit
Hoor wat ik zing, luister goed naar m’n les
En vind je iets een beetje anders, nou dan ben je dus trash
Ja ik ben Woke Als je een donker iemand ziet, gebruik geen ouderwets woord
Geen n-woord, geen zwarte, geen kleurling, geen moor
Ikzelf ben Woke, ik weet precies hoe het hoort
Ik zeg “hé sorry voor alles” en dan loop ik weer door’


Black Lives Matter

De Black Lives Matter-beweging begon in 2013 nadat Michael Brown werd vermoord in Ferguson, Missouri. De oorspronkelijke gedachte bij de oprichting van de Black Lives Matter-beweging was verbinden van zwarte Amerikanen die allemaal eenzelfde strijd voerden tegen racisme, onderdrukking en sociale ongelijkheid. De beweging organiseert regelmatig protesten en demonstraties tegen politiegeweld, profilering op basis van ras of huidskleur, en sociale onrechtvaardigheid.


Stay Woke: The Black Lives Matter Movement

Stay Woke: The Black Lives Matter Movement is een Amerikaanse documentairefilm uit 2016. In de documentaire is te zien hoe de protestbeweging is ontstaan en gegroeid, ook wordt er uitgelegd wat de onderliggende beweegredenen van de Black Lives Matter-beweging zijn. De documentaire begint met een audio-opname van de nacht dat George Zimmerman Trayvon Martijn vermoordde. Gedurende de documentairefilm worden meerdere voorbeelden van ongelijkheid en onrecht naar voren gebracht, onder andere politiegeweld tegen zwarte Amerikanen. Ook het ontstaan en de enorme groei van het gebruik van de hashtag #blacklivesmatter komt aan bod. Bekijk de documentaire hieronder via YouTube.

Commercialisering van de term woke

Nu de term woke mainstream is geworden, zijn ook bedrijven hun kans: de term wordt steeds vaker gecommercialiseerd. Procter & Gamble, moederbedrijf van het bekende scheermessenmerk Gilette, kwam met een scherp gepositioneerde reclamecampagne in de hoop meer producten aan jongeren/millennials te verkopen. Die kochten hun scheerproducten immers vaak bij andere fabrikanten en er was marktaandeel te winnen voor Gilette. De reclamecampagne viel verkeerd en Procter & Gamble leed een verlies van meer dan 5 miljard dollar.


Aanhangers van de woke cultuur zijn over het algemeen progressieve, (extreem) linkse kiezers. Toch lijken de linkse partijen in Nederland, denk aan GroenLinks en PvdA, de afgelopen verkiezen de grootste verliezen te hebben geleden. Aan de andere kant heeft de nieuwe, zeer progressieve/linkse partij van Sylvana Simons (Bij1) wel een zetel weten te behalen. Aan de andere kant van het politieke spectrum won ook de partij van Thierry Baudet (Forum voor Democratie) flink wat zetels: de politiek lijkt steeds verder te polariseren, de linker- en rechterflank worden groter terwijl het neutrale midden zetels inlevert.

Woke en de arbeidsmarkt

Discriminatie op de arbeidsmarkt is al jaren onderwerp van gesprek, toch is er de afgelopen jaren nog maar weinig veranderd: Fleur wordt nog steeds liever aangenomen dan Fatima. Er wordt al jaren gedebatteerd over glazen plafonds, de lagere salarissen voor vrouwelijke werknemers, discriminatie op de werkvloer en quota. Toch zijn we er als maatschappij nog niets mee opgeschoten, er moet nog veel gebeuren om vastgeroeste werkgevers en managers los te wrikken.

Get woke, get broke

Schrijver John Ringo kwam met de uitspraak ‘get woke, get broke’, hij vond dat sociaal rechtvaardige campagnes slecht waren voor de zaken en verliezen tot gevolg zouden hebben.